|
|
Doktora Tezi
|
|
|
Canan Seyfeli, Prof. Dr.
|
|
|
Ecmiatzin Kat'oğikosluğu'nun Ermeni Kilisesi'ndeki yeri
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ankara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ahmet Hikmet Eroğlu, Prof. Dr.
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
Hıristiyanlık
|
|
|
Ankara
|
|
|
|
|
|
2007
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Din = Religion ; Tarih = History
|
|
|
|
|
|
Ermeni Kilisesi'nin kuruluşu IV. Yüzyıl başlarına kadar uzanmaktadır. Aziz Grigor
Lusavoriç eliyle vaftiz olan kralı ve ileri gelenleriyle birlikte Ermenistan halkı toplu olarak Hıristiyanlığa girmiş oldu. Ecmiatzin'de bir ruhani liderlik merkezinin oluşması da Ermeni Kilisesi'nin kuruluşuna ve Aziz Grigor Lusavoriç'e dayanmaktadır (302). Bu, Ermeni Kilisesi'nde genel kabul gören ve dış dünyaya yansıtılan bir inançtır. Biz, genel kabul gören bu inancın tarihsel verilerini ve dayanaklarını klasik Ermeni kaynaklarından hareketle incelemeyi amaçladık. Bu nedenle ?Ecmiatzin Kat'oğikosluğu'nun Ermeni Kilisesi'ndeki Yeri? isimli bu çalışmamızı yapmaya karar verdik. Kat'oğikosluğun Ermeni Kilise tarihindeki yerini belirleyebilmek için Ermeni Kilisesi'nin oluşumunu değerlendirmek gerektiğini düşündük. Çalışmamızın Birinci Bölümünde Ermeni Kilisesi'nin oluşumunu değerlendirirken önce ?Ermeniler arasında Hıristiyanlığın Yayılışı? konusunu işledik. Sonra ?Bağımsız Ermeni Kilisesi'nin Oluşum Süreci?ni (301?-449) ortaya koyarken Ecmiatzin'in izini sürdük. Bu bölümün ikinci kısmında Vağarşapat şehri'nin Ecmiatzin'e (Tanrı'nın Biricik Oğlu'nun İndiği Yer'e) dönüşümünü konu aldık. Bağımsız Ermeni Kilisesi'nin oluşum sürecinde Ecmiatzin'in de oluştuğunu ortaya koyduk. İkinci Bölümde, Kat'oğikosluğun Dvin'e taşınmasından (428) tekrar asıl ikametgahı Ecmiatzin'e taşınmasına (1441) kadarki dönemi inceledik. Bahsi geçen taşınma sürecinde Ecmiatzin'e Ermeni Kilisesi'nin bakışını değerlendirmeyi amaçladığımızdan 428-1441 tarihleri arasında Ecmiatzin konusunu işledik. Aynı bölümün ikinci kısmında ise 1441 Ecmiatzin Konsili'ni, yani Ecmiatzin'in Vağarşapat'a taşınması olayını inceledik. Anlaşmalı bir taşınma olmadığını, bu nedenle de tartışmaların sonraki dönemlere yansıdığını gördük. Üçüncü ve son bölümde ise Ecmiatzin Kat'oğikosluğu'nun Ermeni Kilisesi'ndeki yerini ortaya koyduk. Bu nedenle önce Ermeni Kilise Hiyerarşisi ve Litürjisindeki yerini belirledik. İkinci kısımda ise Ecmiatzin'in diğer Ermeni Kilise hiyerarşisi ile ilişkilerini incelerken hiyerarşik merkezler içindeki yerini belirlemeyi amaçladık. Sonuç olarak Ecmiatzin'deki Kat'oğikosluğun taşınması ile diğer yüksek ruhani merkezlerin de oluştuğunu, ancak Ecmiatzin'in birincilliğini korurken bunun diğer merkezlerle aralarında bir anlaşmaya bağlanmadığını gördük |