Yahudilikte midraşik literatürün tarihsel gelişimi

Doktora Tezi
Ömer Faruk Araz, Doç. Dr.
Yahudilikte midraşik literatürün tarihsel gelişimi
Marmara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Ömer Faruk Harman, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
2016
310
Pdf
Midraş bir tür Tanah yorumu ve bu yorumun yer aldığı literatürün ismidir. Yahudilikte peşat, remez, deraş ve sod denilen dört farklı yorum metodu vardır. Bunlar birlikte Pardes olarak ifade edilmektedir. Rabbâni Yahudilikteki Çift Tora İnancına göre Tanrı Sina'da Yahudilere Yazılı Tora ve Şifahi Tora'yı vahyetmiştir. Şifahi Tora, Yazılı Tora'da yer almayan bazı kural ve yasalarla onun yorumlarını içermektedir. Mişna, Tosefta, Kudüs Talmudu, Bâbil Talmudu ve Midraş literatürü Şifahi Tora'yı oluşturmaktadır. Midraş literatürü Yahudilerin uzun yıllar boyunca değişik şartların etkisi altında kutsal kitabı nasıl anlayıp yorumladıklarını göstermekte ve tarihi süreç içerisinde biriken Yahudi yorumu ve geleneklerini muhafaza ederek günümüze aktarmaktadır. Oluşturuldukları dönem, bu literatürü oluşturan ekoller ve eserde incelenen konular dikkate alınarak midraş literatürü ile ilgili farklı tasnifler yapılsa da bunlar kesinlik arz etmemektedir. Midraş literatürü Mişna öncesi dönemde henüz yazıya geçirilmemiş; özellikle dini ibadete bağlı olarak cemaat içerisinde mevcudiyetini sürdürmüştür. Mişna sonrası dönemde ilk olarak Ahkâm Tefsiri diyebileceğimiz Midraş Halahalar ortaya çıkmıştır. Talmud sonrası dönemden itibaren Menkıbevî Tefsir diyebileceğimiz Midraş Hagadalar oluşturulmuştur. Daha sonraları bir konu hakkında yazılmış olan Küçük Midraşlar ve son olarak önceki midraş eserleri kullanılarak derleme tarzında geniş hacimli midraşlar ortaya çıkmıştır.