Çokan Velihanov'un eserlerindeki dini ve etnografik konular

Yüksek Lisans Tezi
Araılym Mendualiyeva
Çokan Velihanov'un eserlerindeki dini ve etnografik konular
Erciyes Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Mustafa Ünal, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
Geleneksel Türk Dini
2016
122 s.
Din = Religion ; Etnografya = Ethnography ; Gelenekler = Traditions ; Kazak edebiyatı = Kazakh literature ; Kazaklar = Kazakhs ; Velihanov, Çokan = Velihanov, Çokan ; İnançlar = Beliefs
Pdf
Çokan Velihanov, Kazak halkının ünlü bilim adamı, din, tarih edebiyat, halk bilimi, coğrafi alanlarında değerli çalışmalar yapan araştırmacıdır. Velihanov ilk olarak Orta Asya halklarının yaşam tarzını, dini inançlarını, tarihini, manevi miraslarını, edebi eserlerini ele alarak bilimsel açıdan değerlendirmiştir. Özellikle Kazak ve Kırgız halkının dini ve inançlarını, etnografisini, aynı zamanda coğrafi konumunu detaylı bir şekilde inceleyerek Şarkiyat alanının gelişimine oldukça katkı sağlamıştır. Tezimiz Çokan Velihanov araştırmalarındaki dini ve etnografik unsurları konu edinmektedir. Velihanov kısa yaşamına rağmen ardında çok sayıda eser bırakmıştır. Onun bilimsel makaleleri, notları, hatıraları, mektupları, elyazmaları ilk önce Kazak bilim adamı Alkey Marğulan tarafından derlenerek 5 cilt olarak 1985 yılında Rusça yayımlanmıştır. Kazakistan bağımsızlığını kazandıktan sonra Velihanov'un bütün eserleri Kazak Türkçesine çevrildi ve 2010 yılında Kazakistan Bilim Akademisi müdürlüğünün desteğiyle 5 ciltlik kitap halinde tekrar basıldı. Tezimizi yazarken genellikle bu kitaplardan yararlandık. Aynı zamanda Velihanov'un hayatı ve eserleri üzerine yapılan çalışmalardan, çeşitli makalelerden, kitaplardan, notlardan faydalandık. Çalışmamızda Çokan Velihanov'un görüşleri, fikirleri birçok başlıklar altında tahlil edilmektedir. Araştırmacının Kazak, Kırgız, Özbek, Doğu Türkistan ülkelerinin dini ve manevi durumu, Orta Asya ahalisinin eski inanç kalıntıları, etnografik yapısıyla ilgili bilgileri geniş bir şekilde irdelenmiştir. Velihanov'un bahsettiği üzere, Türk halklarının düşünce sisteminin temelini oluşturan gelenek ve görenekler, inanç ve âdetler gruplara sınıflandırılarak incelenmiştir.