|
|
Doktora Tezi
|
|
|
Mehmet Masatoğlu
|
|
|
Hinduizm'de Dharma Kavramı
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ankara Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Durmuş Arık, Prof. Dr.
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
Hinduizm
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2020
|
|
|
|
|
|
|
|
|
172
|
|
|
Hinduizm = Hinduism
|
|
|
|
|
|
Bu tez çalışması Hinduizm'de dharma kavramını ele almaktadır. Dhṛ kökünden türetilen dharma kelimesi "tutmak, kaldırmak, sürdürmek" anlamına gelmektedir. Kök anlamından başlayarak kavramsal boyutuna kadar dharma'nın anlam haritası ortaya çıkarılmaktadır. Tez giriş, iki bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde Şruti ve Smṛti metinlerdeki dharma kavramının yeri ve önemi incelenmektedir. Kavramın kozmolojik boyutundan sosyolojik boyutuna kadar bünyesinde barındırdığı çeşitli anlamlar ele alınmaktadır. Dolayısıyla Rigveda'dan Purāṇalara kadar geçen süreçteki dharma kavramının tarihi seyri konu edinmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde dharma kavramının Hinduizm'e ait diğer kavramlarla olan ilişkisine değinilmektedir. Purusharthaların bir üyesi olan dharma kavramının diğer üyeler (artha, kāma ve mokşa) ile olan bağlantıları incelenmiştir. Dharma kavramı, Hinduizm'de kurtuluşu ifade eden mokşa kavramıyla olan ilişkisi tartışılmış, karma, reenkarnasyon ve avatara kavramlarıyla nasıl bir bağlantı içerisinde olduğu ele alınmıştır. Hindulara göre dini hayatın dört aşamasını ifade eden Āşrama dharma kavramı incelemiştir. Sonuç bölümünde ise çalışmada ulaşılan sonuçlardan bahsedilmiştir.
|