Bir Hindu Akımı Olan Arya Samaj ile Müslümanlar Arasındaki Dinî Diyalog ve Tartışmalar

Doktora Tezi
Haneef Chundunnummal Muhammed
Bir Hindu Akımı Olan Arya Samaj ile Müslümanlar Arasındaki Dinî Diyalog ve Tartışmalar
Necmettin Erbakan Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Mustafa Sami Baybal, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
Dinlerarası Diyalog
2019
236 s.
Hint Alt Kıtası, Hinduizm, Hindular, İslam, Müslümanlar, Senâullâh el-Amritsarî, Kâsım Nanevtevî, Svami Dayananda, Satyarta Prakaş.
Pdf
Hint Alt Kıtası, tarihin farklı dönemlerinde birçok medeniyet ve kültüre ev sahipliği yapmış olan kadim bir coğrafyadır. Hâlen bu bölgede, başta Hinduizm ve İslam olmak üzere birçok din ve ideolojiye mensup milyonlarca insan yaşamaktadır. Hint Alt Kıtası'ndaki dinlerin bilinen en eskisi olan Hinduizm, bu bölgede farklı zamanlarda zuhur eden dinlerin etkisi altında gelişmiş bir din ya da bir hayat tarzı olarak değerlendirilebilir. Bu din, Kıtaya daha sonra gelip yayılan İslam ve Hristiyanlık gibi dinlerle etkileşim içinde olmuştur. Bu etkileşim neticesinde Hinduizm içinde birçok din ve reformcu hareket ortaya çıkmıştır. Hinduizm de ortaya çıkan önemli reformcu hareketlerinden biri de, XVIII. yüzyılda Svami Dayananda Sarasvati tarafından kurulan Arya Samaj Hareketi'dir. Bu hareket, Hinduizm'i batıl inanç ve uygulamalardan ve yabancı dinlerin etkisinden arındırmayı hedefleyerek Veda merkezli bir din anlayışını savunmaktadır. Bu hareketin kurucusu Svami Dayananda, kendisinin başyapıtı olan "Satyarta Prakaş" adlı eserinde farklı dinlerin ve mezheplerin yanısıra İslam'ı da eleştirmiştir. Doğal olarak, dönemin büyük Müslüman âlimlerden Kâsım Nanevtevî ve Senâullâh el-Amritsarî gibi âlimler bu eleştirilere hem sözlü hem de yazılı yollarla cevap vermişlerdir. Çalışmamızda, Hinduizm'in tarihsel gelişimi, Hindu-Müslüman ilişkileri, Arya Samaj Hareketi ve İslam karşıtı faaliyetleri ve bunlara Müslüman âlimlerin tepkileri üzerinde durulmuştur.