Yayın Türü	Makale
Öğretim Elemanı	Nermin Öztürk, Prof. Dr.
Yayın Adı	Mevlana’nın Eserlerinde Bir Yükseliş Motifi Olarak Zühre
Dergi Adı	Turkish Studies: Social Sciences
Anabilim Dalı	Dinler Tarihi
Temel Alan	Mitoloji
Yıl	2020
Cilt ve Sayı	c. 15 sy. 3
Sayfa Aralığı	ss. 1411-1422
Etiketler	Doğu Klasikleri, Dinler Tarihi, Zühre yıldızı, dişil, Mevlâna, yükseliş.
Pdf Bağlantısı	Pdf
Özet	Doğu klasiklerinde Zühre olarak karşımıza çıkan yıldızın hikâyesi daha çok düşüşlerle ve olumsuzluklarla yan yana görmeye alışkın olduğumuz kadın söylemlerinin tersine bir durumu anlatır. Büyük Türk düşünürü ve mutasavvıfı Mevlâna da eserlerinde zaman zaman Zühre’den farklı şekillerde bahseder. Ona göre Zühre göğe yükselerek şekil değiştiren ve yıldıza dönüşen bir kadındır. Bu durum semavi dinlerdeki Âdem ve Havva hikâyesindeki düşüşün ve balçığa mahkûm oluşun tersine bir durumdur. Zühre gökteki meleklerle yer değiştirmiştir. Kur'an'da bu meleklerin ismi Harut ve Marut olarak geçer. Onlar yeryüzündeki insanların çok günah işlediklerini görüp Tanrıya şikayetçi olmuşlar, Tanrı da bunun üzerine onlara insanların günah işlemelerine sebep olan duyguları vererek yeryüzüne göndermiştir. Burada Zühre ile karşılaşan melekler ona âşık olmuş ve birlikte olmak istemişlerdir. Zühre bu fırsatı iyi değerlendirmiş, bir şekilde onları tuzağa düşürüp göğe yükselmenin sırrını öğrenmiştir. Zühre gökyüzüne yükselip bir yıldıza dönüşürken onlar Babil kuyusunda baş aşağı vaziyette asılı kalmışlardır. Mevlâna Zühre’den bahsederken sıklıkla müzik aletlerinden, çalıp söylemekten, şaraptan, aşktan ve güzellikten söz eder. Zühre’nin kutsal günü ise Cuma’dır. Cuma aynı zamanda Müslümanların da mübarek günüdür. Tasavvufun konusunun Allah aşkı olduğu göz önüne alınırsa yüzeysel olarak kadın figürü üzerinden çenkle müzikle şarapla birlikte verilmeye çalışılan mesajın derin anlamıyla fiziksel cinsiyetten tamamıyla bağımsız, ruhun manevi sarhoşluk, neş’e ve cezbe haline işaret ettiğini söylemek mümkündür. Göğe yükselmek Tanrı’ya yakın olmanın ifadesidir. Bunun bir kadın tarafından başarılması ise tasavvufta nefsin kadın ile simgelenmesinden ötürüdür.