Hıristiyan Batı Dünyasında "Ötekine" Yönelik Diyalog ve Uzlaşma Düşüncesinin Ortaya Çıkışı: Nicolas of Cusa (1401-1464) Örneği

Makale
Mahmut Aydın, Prof. Dr.
Hıristiyan Batı Dünyasında "Ötekine" Yönelik Diyalog ve Uzlaşma Düşüncesinin Ortaya Çıkışı: Nicolas of Cusa (1401-1464) Örneği
TDV. İslam Araştırmaları Derneği
XI. ve XVIII. Yüzyıllar İslâm-Türk Medeniyeti ve Avrupa Uluslararası Sempozyum
Dinler Tarihi
Müslüman-Hıristiyan İlişkileri
2006
ss. 11-25
Din, Hıristiyanlık, Müslümanlar, Kuran-ı Kerim, Kitab-ı Mukaddes, Diyalog
Pdf
XII. yüzyılda Kur'an-ı Kerim'in Latince'ye tercüme edilmesi ve bazı Hıristiyan düşünürlerin İslam dinini değerlendirirken Kitab-ı Mukaddes yerine birtakım felsefi ölçütleri kullanmaya başlanması ile Batı Hıristiyanlar arasında İslam'a ve Müslümanlara yönelik yeni ve eskisine oranla kısmen olumlu bir tutum ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu gelişme neticesinde XV. yüzyılın ortalarından itibaren diğer din mensupları ile özellikle de Müslümanlarda bazı teolojik konuları tartışmak maksadıyla bir araya gelme fikri, bireysel düzeyde de olsa bazı Hıristiyan düşünürler tarafından sıkça telaffuz edilir olmuştur. Bu
dönem, Western View of Islam adlı eserin yazarı R. Southem tarafından ''bir vizyon anı" olarak adlandırılmaktadır. Bu dönemin düşünürlerinden Kardinal Cusalı Nicolas (Nicolas of Cusa; 1401-1464) bu diyalog ve uzlaşı fikrinin en önemli temsilcisi ve savunucusu olarak kabul edilmektedir. Bundan dolayı bildiride, onun genel olarak Hıristiyanlık dışı dinlerle diyalog, özelde ise İslam dini ve onun kutsal kitabı olan Kur'an-ı Kerim ile ilgili görüşlerini bizzat kendisinin kaleme aldığı De Pace Fidei (İnançların Barışı Üzerine) ve Cribratio Alkorani (Kur'an'ı Elekten Geçirme) adlı kitapları bağlamında incelemeye çalışacağız. Bildiride temel amacımız, XX. yüzyılın ikinci yarısından sonra başta Roma Katolik kilisesi olmak üzere Batı Hıristiyanlığı bünyesinde gündeme gelen ve günümüzde de dünya ölçeğinde sıkça telaffuz edilen, genelde "öteki" özelde ise Müslümanlarla diyalojik ilişki
içinde olma fikrinin nasıl ortaya çıktığını ve ana hedefinin ne olduğunu ortaya koymaktır. Bu bağlamda a) Cusalı Nicolas'ın dönemine kadar Batı'nın İslam ve Müslüman algısını, b) Cusalı Nicolas'ın De Pace Fidei ve Cribratio Alkorani adlı eserlerindeki temel argümanları ele alıp inceleyeceğiz. Son olarak ise Cusa'nın görüşleri ile resmi Hıristiyan kurumlarının genelde dinler arası diyalog, özelde ise Müslümanlarla diyalog konusundaki söylemlerini değerlendirmeye tabi tutacağız.