Osmanlı Döneminde Makedon Ortodoks Kilisesi'nin Durumu

Yüksek Lisans Tezi
Nevzat Jusufoski
Osmanlı Döneminde Makedon Ortodoks Kilisesi'nin Durumu
Ondokuz Mayıs Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Mahmut Aydın, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
Ortodoks Kilisesi
2006
111 s.
Osmanlı Dönemi, Hıristiyanlık, Balkanlar, Kilise, Makedon Ortodoks Kilisesi, Ohri Başpiskoposluğu,
Osmanlı Döneminde Makedon Ortodoks Kilisesi'nin Durumu" adım taşıyan çalışmamızda, Balkanlar'ın merkezinde yer alan Makedonya'da Hıristiyanlığın gelişim ve kurumsallaşma sürecini ele aldık. Üç bölüm halinde incelediğimiz konunun birinci bölümünde Osmanlıdan önce bölgede Hıristiyanlığın yayılması ve kurumsallaşması üzerinde durarak Osmanlı dönemine kadarki gelişimini inceledik. Bu çerçevede Slavların Makadonya'ya yerleşmesinden önce İstanbul Patrikhanesi ile Roma Katolik Kilisesi'nin bölge üzerindeki çekişmelerini, VI. yüzyıldan itibaren Slavların bölgeye yerleşmesi ve onların Hıristiyanlığı kabul etmelerini, Bulgar kralı Samuel döneminde bu topraklarda Ohri Patrikliği'nin kuruluşu ve bu patrikliğin kökeni ile ilgili tartışmaları ve nihayet Bizans döneminde Ohri Patrikliği'nin başpiskoposluk seviyesine indirilmesini inceledik. Tezimizin asıl kısmım oluşturan ikinci bölümde ise Makedon Ortodoks Kilisesi'nin Osmanlı dönemindeki durumunu ele aldık. Bu konuyu iki başlık altında incelemeyi uygun bulduk. "Ohri Başpiskoposluğu'nun 1767 'de kapatılmasından önceki durumunu konu alan ilk kısmında, Osmanlı döneminde bölgede uygulanan dini politikaları ele aldık. Bu bağlamda sadece bir kurum olarak kiliseyi değil, aynı zamanda Hıristiyanlarla Müslümanlar arasındaki ilişkileri ve devletin genelde gayri Müslimlere, özelde ise bölgedeki Ortodoks Hıristiyanlara yönelik tutumunu açıklığa kavuşturmaya çalıştık. "Ohri Başpiskoposluğu'nun 1767' de Kapatılmasından Sonra Makedonya'da Ortodoks Kilisesinin Durumu" başlığım taşıyan ikinci kısmında ise, Ohri başpiskoposlarının Osmanlı Devleti aleyhindeki faaliyetleri, İstanbul Patrikhanesi'nin Makedonya Slavları'na yönelik Yunanlaştırma politikaları, Bulgar Eksarlılığı'nın kurulması ve bu kurumun Makedonya'daki faaliyetleri üzerinde durduk. Çalışmamızın son bölümünde ise Makedon Ortodoks Kilisesi'nin Osmanlı'dan sonraki durumunu ele aldık. Bu bağlamda, Ohri Başpiskoposluğu'nun Makedon Ortodoks Kilisesi çerçevesinde yeniden ihya edilmesi ve bunun sonucunda Sırp Ortodoks Kilisesi ile Makedon Ortodoks Kilisesi arasında başlayan çekişmeleri inceledikten sonra, Makedon Ortodoks Kilisesi'nin günümüzdeki teşkilat yapısı hakkında kısaca bilgi vererek bölümü tamamladık. Çalışmamız neticesinde Osmanlı Devlet'nin, bu denli karmaşık bir tarihi ve kültürel yapıya sahip olan Makedonya'da huzur ortamını sağlamakla ne kadar büyük bir başarıya imza attığını daha yakından müşahede etmiş bulunmaktayız.