|
|
Doktora Tezi
|
|
|
Mustafa Bıyık, Prof. Dr.
|
|
|
Presbiteryen Kilisesi: Tarihsel Gelişimi, Öğretileri ve Türkiye'deki Yapılanması
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ondokuz Mayıs Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Mahmut Aydın, Prof. Dr.
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
Protestan Kiliseler
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2004
|
|
|
|
|
|
|
|
|
283 s.
|
|
|
Kiliseler, Misyonerlik, Misyonerlik faaliyetleri, Presbiteryen Kilisesi, Sosyokültürel yapı, Sosyo-politik yapı, Tarihsel gelişim, İskoçya.
|
|
|
|
|
|
Bu doktora tezinin amacı, Reform sırasında İskoçya'da ortaya çıkan Presbiteryen Kilisesi'nin tarihçesini, temel öğretilerini, sosyo-kültürel ve politik yapılanışını ve Türkiye'deki oluşumu ile misyonerlik faaliyetlerini incelemektir. Bu çalışmada Reformun tarihsel gelişimini özetle ele aldıktan sonra, Iskoçya, İrlanda, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki etkili Presbiteryen kiliselerin ilk dönemlerden günümüze gelinceye değin tarihsel gelişimi üzerinde yoğunlaştık. Ardından Kutsal Kitap, inanç bildirgeleri, ilmihaller ve ibadet yönergeleri gibi temel Presbiteryen kaynaklar ortaya koymaya çalıştık. Presbiteryen kilise idare biçimi üzerinde durduktan sonra, Presbiteryenlerin misyonerlik faaliyetlerini, eğitim sistemlerini, devlet ile ilişkilerini ve Türk Dünyası Presbiteryen Kilisesi'ni ele aldık. Çalışmanın sonunda, Presbiteryen Kilisesi'nin tarihsel ve doktrinel olarak John Calvin'in teolojisine dayandığı sonucuna vardık. Bu tanımlamanın en önemli sonucu, Presbiteryen Kilisesi'nin diğer Protestan kiliseler arasında oldukça katı ve muhafazakar bir kilise olmasıdır. Ayrıca Presbiteryen Kilisesi, kilise idare biçimi ve eğitim kurumları ile Avrupa'nın sekülerleşmesi sırasında diğer Protestan kiliselere katkı sağlamıştır. Presbiteryenler misyonerlik çalışmaları ile dikkat çekmişlerdir. Bu bağlamda Amerikalı Presbiteryen kiliseler 19. asırdan itibaren öncü misyoner kiliselerden biri olmuştur. Ayrıca Presbiteryen kiliseler sadece Reform sonrası dönemi etkilemekle kalmamış, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'nın sosyo-kültürel, politik ve dinsel yaşamında etkisini günümüze kadar sürdürdüler. Presbiteryen misyonerler Türkiye'de etkilidirler. Onlar, hem sosyal faaliyetlerle ve hem de Gregoryan (Ermeni) Kilisesi gibi bazı eski yerel kiliseleri desteklemekle misyonerlik işlerinde aktif oldular. Fakat zamanla açık propaganda yapmaya başladılar. Presbiteryen gelenek, Protestan kiliseler arasında muhafazakar tarafı temsil eder ve misyonerlik faaliyetleri sonucu 1993 yılında İstanbul'da kurulan Türk Dünyası Presbiteryen Kilisesi de bazı aşırı muhafazakar Presbiteryen kiliseler ile yakın ilişki içindedir. Bununla birlikte Türk Dünyası Presbiteryen Kilisesi Türkiye'de kamuoyuna yönelik liberal bir izlenim vermeye çalışmaktadır.
|