Aşkale ve Yöresi Halk İnanışları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma (Farklı Köy Örnekleri)

Yüksek Lisans Tezi
Şeyda Alper
Aşkale ve Yöresi Halk İnanışları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma (Farklı Köy Örnekleri)
Atatürk Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Ali Rafet Özkan, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
Halk İnanışları
1999
84 s.
Erzurum-Aşkale, Halk inançları, İnançlar.
Bir milletin hayatında önceden beri yer alan muhtelif din ve kültürlerin izlerini, halen o milletin insanları üzerinde görmek mümkündür. Anadolu; Hıristiyanı, Yahudisi, Müslümanı, hatta İslâm'ın içinde telakki edilen Alevisi, Sünnisi ve benzeri unsurlarıyla, bunun en canlı örneğini oluşturur. Son yıllarda ülkemizde var olan bu inanç sistemleri ile ilgili çalışmalar artmış, ancak özellikle Alevi ve Sünni toplulukların inanç, ibadet ve gelenekleri, Dinler Tarihi perspektifinden farklı ve benzer yönlerinin tespiti açısından ele alınmamıştır. İşte bunun için çalışmamızda Aşkale Yöresi Farklı İnanışlarını (Alevi-Sünni) Geleneksel Türk Dini ve İslamiyet ile karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçladık. Bu amaca ulaşabilmek için I. Bölüm'de, tespit ettiğimiz farklı köy örneklerinin, inanç ve ibadet anlayışlarını eski Turk Dini ve islamiyet ile karşdaştitdık H Bölümde ise aynı köylerin gelenek, görenekten ve bunkdauygulanan pratikleri, karşılaştırmalı olarak inceledik. Bu çalışmanın sonucunda, gerek Alevilik ve gerekse Sünniliğin İslam'ın birer alt kimlik yapısını oluşturduğu tespit edilmiştir. Bunun en önemli tanığı her iki toplulukta da inanç esaslarına ilişkin, hiçbir farklılığın söz konusu olmamasıdır. Bu çalışmanın hazırlık safhasında anket metodunun uygulanması düşünülmüştür. Ancak araştırma yaptığımız köylerdeki halkın yabancılara karşı ihtiyatlı davranmaları ve okuma-yazma oranının çok düşük olması sebebiyle daha çok mülakat ve gözlem metoduna başvurulmuştur. Ayrıca farklı köy örneklerinin inanç, ibadet ve geleneklerinden elde edilen verilerle, karşılaştırma metodundan yararlanılarak, Geleneksel Türk Dini ve İslamiyet arasında bağ kurulmaya çalışılmıştır.