Erken Dönem İsrailoğulları Tarihinde Rahipliğin Gelişim Sürecine Alternatif Bir Bakış

Makale
Tolga Savaş Altınel, Doç. Dr.
Erken Dönem İsrailoğulları Tarihinde Rahipliğin Gelişim Sürecine Alternatif Bir Bakış
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
Dinler Tarihi
Yahudilik (İnanç)
2017
c. 58 sy. 2
ss. 31-61
Kohen, Musacılar, Ṣadoḳ, Harun, Rahi
Pdf
Tevrat’ta Tanrı’nın, Sina’da İsrailoğulları arasından Levilileri özel olarak kendi hizmetine
seçtiği ve Levililerin bir kolu olan kohenlerin de (Harun soyu) bu hizmetin ayrıcalıklı boyu
kabul edildiği bilgisi yer almaktadır. Buna göre Yahudi geleneği, İsrailoğullarında rahiplik
uygulamasının, Harun’un Sina’da Musa tarafından kutsanmasıyla tesis edildiğini ileri
sürmektedir. Daha sonra Birinci Mabed’in Başkoheni Ṣadoḳ döneminde rahiplik
kurumsallaşmış, İkinci Mabed döneminde son halini almıştır. Ancak Kitab-ı Mukaddes
eleştirisi kapsamında yapılan çalışmalar, İsrailoğulları tarihinde rahiplik sistemine ait
evrelerin Tanaḫ’ın bu geleneksel yorumundan farklı biçimde geliştiğine işaret etmektedir. Bu
makale, söz konusu eleştirilerden yararlanarak erken dönem İsrailoğulları tarihinde,
Ṣadoḳīler, Musacılar ve Harunîler diye isimlendirilebilecek üç rahip ocağının varlığına işaret
etmekte ve Yahudi geleneğinde kabul gördüğü şekliyle kohenliğin gelişim sürecini yeniden
yorumlamaktadır. Makalenin temel iddiası, İkinci Mabed rahipleri olan Ṣadoḳīlerin,
Musacıları ve Harunîleri soy esaslı rahiplik sistemi içinde erittikleri ve esas payeyi
kendilerine veren bir soy üstünlüğüyle rahipliğin geleneksel yorumunun mimarı oldukları
şeklindedir.