Tarihî Süreç Açısından Budizm ve Öğretisi

Makale
Nasuh Günay, Prof. Dr.
Tarihî Süreç Açısından Budizm ve Öğretisi
Arayışlar, İnsan bilimleri araştırmaları dergisi
Arayışlar -İnsan Bilimleri Araştırmaları
Dinler Tarihi
Budizm
1999
c. 1, sy 1
ss. 173-194
Pdf

Batı dillerinde, Buda'nın kurduğu din olarak isimlendirilen, Hindistan menşeli dini-felsefi bir hareket olan Budizm'in, son günlerde özellikle Batılı entelektüel çevrelerde yayıldığı görülmektedir. Ülkemizde de bazı kesimlerde reenkarnasyon, vejetaryenlik gibi Budizm'in de sahip olduğu Hint kökenli görüş ve uygulamaların kabul gördüğü müşahede edilmektedir. Milattan önce VI. yüzyılda Hindistan'ın kuzeydoğusunda doğan, Brahman şekilciliği ve otoritesine, kast sistemine karşı çıkan, duyguları dizginleme, ahlaken temizlenme, insanları eşit görme, insanlara ve diğer mahlukata sevgi ve şefkat duyma gibi ilkelere dayanan Budizm'in din mi, yoksa felsefi bir sistem mi olduğu konusunda tartışınalar eskiden beri var olagelmiştir. · Budizm'in tanrı anlayışının çok net olmaması nedeniyle ve özellikle ilk şekliyle din olamayacağı; kötümser bir hayat görüşü üzerine kurulmuş, bir ahlak ve felsefe sistemi olarak kabul edilebileceği ileri sürülmüştür. Diğer taraftan Buda yeni bir din kurmak niyetinde değildi. Onun üzerinde ısrarla durduğu nokta, yoksulluk ve mutsuzluk içindeki bir dünyada kişinin nasıl kurtulacağı hususu idi. Budizm'i din olarak kabul etmeyenlerin aksine, ondaki felsefe ahlaki özelliklerle birlikte, kurucusu, kutsal metinleri, inanç esasları, sonradan ihdas edilmiş ibadetleri, cemaatleri, kilise ve misyoner teşkilatının bulunması ve kendisine has kişisel kurtuluş sisteminin olması nedeniyle bir din olarak kabul edilmesi gerektiğini ileri sürenlerde vardır. Nitekim Buda tarafından temeli atılan Budizm, vaaz, nasihat ve iyi örnek yoluyla yayılarak zamanla evrensel bir din niteliği kazanmış, yoğunluk Asya ve Uzak Doğu ülkelerinde olmak üzere dünyanın pek çok yerinde taraftarı olan ve yayılma istidadı gösteren bir din haline gelmiştir. Bu yazımızda biz, Budizm hakkında genel bilgiler vererek onu tanıtmaya çalışacağız.