|
|
Yüksek Lisans Tezi
|
|
|
Nurullah Donkar
|
|
|
Seçilmişlik'in 'diaspora'daki imtihanı: Sosyo-ekonomik ve eko-kültürel açıdan yahudiler (Çanakkale örneği)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Şevket Yavuz, Prof. Dr.
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2019
|
|
|
|
|
|
|
|
|
117 s.
|
|
|
Yahudilik, Göç, 1934 Trakya Olayları, Çanakkele Yahudileri, Diaspora, Sabatay Sevi.
|
|
|
|
|
|
Yahudilerin tarihi göç, çıkış, sürgün ve diaspora aksında akar. Tarihî olarak "Çıkış" ve "Sürgün" (Babil Sürgünü) ile başlayan bu süreçlerde öne çıkan travma yüklü fenomenler arasında ayrımcılık, kölelik, zorla din değiştirme, gizlenme, vb. sayılabilir. Roma İmparatorluğu tarafından Kudüs'ün ele geçirilmesi (MS. 70) ve akabinde vuku bulan Kudüs İsyanları (132-35)'ından sonra Yahudiler dünyanın dört bir yanına dağıtılmış; "dağılmış, serpinti" (diaspora) halinde yaşamaya başlamışlardır. Bu "dağılma" alanlarından biri de Anadolu'dur. Hâkim güçlerin egemenliğinde yüzyıllarca yaşamış olan Yahudilerin, bu coğrafyada Türklerle ilk karşılaşmaları 9. yüzyılda gerçekleşir. Sonraki asırlarda Osmanlı Devleti'nin Anadolu'ya hâkim olmasıyla beraber Türklerle beraber yaşamaya başlarlar. Öte yandan; Yahudiler, 1492 yılında İspanya'dan sürgün edildikten sonra kitleler halinde Osmanlı topraklarına göç ederler. Gerek zanaatlarıyla ve idari yetenekleriyle, gerekse ticarî kabiliyet ve tecrübeleriyle Osmanlı ekonomik ve idarî hayatında önemli roller oynarlar. Çanakkale hem deniz rotası, hem de boğazının eko-stratejik durumu sebebiyle tüccarların ve seyyahların ana uğrak yerlerinden biri haline gelir. Ürünlerin ve ürünlerle beraber kültürlerin karşılıklı olarak teati edildiği—başta Avrupa limanları olmak üzere— önemli bir Osmanlı limanı haline gelen Çanakkale, Yahudiler için Avrupa ile Asya arasındaki malların ve ürünlerin geçişi için merkezî bir konum haline gelir. Yahudilerin iki ana merkez aksı (İstanbul-Trakya ve İzmir-Batı Anadolu bölgeleri)nı da "bağlama" noktası olan Çanakkale, onların ana göç güzergâhı olur. Bu çalışma, Yahudilik'teki "seçilmişlik" tasavvurunu merkeze alarak, Çanakkale Yahudilerinin sosyo-ekonomik ve eko-kültürel açıdan diasporadaki tecrübelerini fenomenolojik olarak ortaya koymayı amaçlar. Bu çalışma ayrıca "insan bulunduğu yere göre temekkün eder (İbn Haldûn)" tezini bu bağlamda "sosyo-kültürel kodlar mekânın rengi ile boyanır" tezi ile yeniden kurmayı hedefler
|