Protestanlığın sosyo-kültürel arka planı

Yüksek Lisans Tezi
Recep Yıldız
Protestanlığın sosyo-kültürel arka planı
Çanakkale Onsekiz Mart Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Şevket Yavuz, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
Hıristiyanlık
2020
91 s.
Protestan, Reform, Reformasyon, Almanya, Avrupa, Martin Luther.
Pdf
İnsanlık tarihi boyunca din olgusu ve onun merkez fenomeni inançlar, farklı form ve ifadelerle daima var olmuş; insanların bilinç, düşünce ve yaşamlarının bir parçası olmuştur. Dinin bireysel ve kolektif açıdan içerik ve tezahürleri olan 6-İ (inanç, insan-toplum tasavvuru, ilkeler, ibadet ve ritüeller, ifade ve semboller ile imkân ve sınırlılıklar) hem hayatı hem de davranış kalıplarını belirler. Tezimizin ana konusu olan Hristiyanlık da Orta Çağ boyunca başta Avrupa olmak üzere tâbi olduğu insanların yaşamında, kültür ve medeniyet tasavvurlarında büyük etkiye sahip olmuştur. Protestan Reformasyon süreçlerinin sebepler ağını ören hususlar da, öyle görünüyor ki; dinî olanın diğer pek çok alanı kendi kodları ve tasavvurları ile kurma arayış ve çabalarında yatmaktadır. Dinî teori ve pratiklerin eko-politik ve sosyo-politik alanı -direkt veya endirekt- kuşatma eğilimleri tarihsel olarak "protesto" hareketlerinin doğmasını tetikleyen unsurlar olmuştur. "Güç bozar, mutlak güç mutlaka bozar." hükmünce, şu iddiayı ifade etmek mümkündür: Kilise merkezli güç (eko-politik ve sosyo-kültürel) temerküzü teolojiyi konjonktürün ve çıkar ilişkilerinin ağına hapseder. Çalışmamızın tezi de bu bağlamda şöyle ortaya konulabilir: Protestan Reformasyonu, kilisenin (Avrupa özelinde) insanlar ve toplumlar üzerinde kurmuş olduğu teo-politik ve eko-kültürel hegemonyaya karşı teolojik ve toplumsal bir meydan okuma hareketidir. Bu hareket, Katolik teolojisinin hayat ve insanlar üzerinde inşa ettiği demir kafesi, yeni şekil (reform) ve ruh ile kırma çabasının ifadesi olarak da okunabilir. Çalışma; pek çok yönü, sebebi ve süreci olan Protestan Reformasyonu'nun, en önemli boyutlarından olan sosyo-kültürel arka planı ve perspektifini öncelemektedir. Çalışmanın alt tezlerinden biri de bu bağlamda şöyle ifade edilebilir: Protestan Reformasyonu'nun üç mottosunun (Sola Fide, Sola Scriptura, Sola Gracia) hedef ve gaye kitlesi, şüphesiz toplum ve toplumu kuran kültürel alandır.