Hıristiyan mistisizminde Hildegard'ın yeri

Doktora Tezi
Halil Temiztürk, Doç. Dr.
Hıristiyan mistisizminde Hildegard'ın yeri
Sakarya Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Fuat Aydın, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
2019
298 s.
Hıristiyanlık, özellikle II. yüzyıldan itibaren azizlik ve şehitlik gibi unsurlarla giderek mistik bir din olmaya başlamıştır. Bu unsurların çöl münzeviliği ve manastır hayatı ile harmanlanması sonucu Hıristiyanlık daha ruhani bir yapı kazanmıştır. Hıristiyan mistisizmi Orta Çağ'dan itibaren gelişip olgunlaşmaya başlamıştır. Bingenli Hildegard (1098-1179) Hıristiyan mistisizminin olgunlaşmaya başladığı bu dönemde dikkat çekici bir mistiktir. Hildegard, hayatının çoğunu manastırlarda geçirmiş olsa da manastır sınırlarında kalmış bir mistik değildir. Hildegard, Papa'dan İmparator'a kadar birçok önemli insanla yakın ilişkiler kurmuştur. Hildegard, gördüğü vizyonların da etkisiyle çevresindeki insanlar tarafından bir danışman veya gelecekten haber veren bir kâhin olarak kabul görmüştür. Bunun yanı sıra halka ve rahiplere vaaz vermek için farklı şehirleri dolaşmış, bu vaazlarda hem rahipler zümresini bazı hususlarda eleştirmiş hem de heretik akımlara karşı insanları uyarmıştır. Hildegard, manastırda farklı kurallar uygulamış ve bazı konularda kilise yetkililerini eleştirmiş olsa da ortodoksi sınırlarında kalmaya özen göstermiş ve Katolik inancını önemsediğini sık sık dile getirmiştir. Hildegard'ın Hıristiyan mistisizmi açısından en önemli yanı verdiği eserlerdir. Hildegard, Tanrı, insan ve âlem gibi farklı konulara değindiği eserleri yanında müzik, botanik, anatomi gibi farklı disiplinlere ait düşünceleri ile günümüze kadar etki etmiştir. Hildegard temelde insan, İsa ve Tanrı arasındaki ilişki üzerinde durmuş ayrıca âlem, ruh, şeytan ve dünyanın kurtuluşuna dair düşünceler üretmiştir. Tanrı'nın bazı sıfatlarını feminen bir şekilde ele alması diğer yandan doğayı, Tanrı'nın sıfatlarını ve erdemleri birbirleriyle bağlantılı açıklaması Hildegard'ı farklı kılmaktadır. Tezin birinci bölümünde mistisizm kavramı ve Hıristiyan mistisizminin temel özellikleri incelenmiştir. İkinci bölümde Bingenli Hildegard'ın düşüncelerine tesir etmiş olan hayatı, dönemin sosyo-kültürel arka planı ve Kilise kurumu ile mistisizm arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Üçüncü ve son bölümde ise Hildegard'ın Hıristiyan mistisizmine ve Katolik teolojisine yapmış olduğu katkılar Tanrı, âlem, insan, kurtuluş merkezinde incelenmeye çalışılmıştır.