|
|
Makale
|
|
|
Canan Seyfeli, Prof. Dr.
|
|
|
Süryani Katolik Patrikliği’nin İdaresi ve Osmanlı Devlet Salnameleri (1847-1918)
|
|
|
Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
Süryaniler
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2017
|
|
|
c. 19, sy. 2
|
|
|
ss. 1-28
|
|
|
|
|
|
Osmanlı, Hıristiyanlık, Süryaniler, Süryani Katolik Patrikliği, Osmanlı Devlet
Salnameleri, Gayrimüslimler, Fetihten Önceki Durumun Korunması Geleneği |
|
|
|
|
|
Makalenin konusu Süryani Katolik Patrikliği’nin idaresi ve 1847-1918 yılları arasındaki durumudur. Çalışmanın ana kaynağı bu tarihler arasında 68 sayı yayımlanmış olan Osmanlı Devlet Salnameleri, yani resmi devlet yıllıklarıdır. Amacı Osmanlı resmi yayın organlarında Süryani Katoliklere bakışı ortaya koymaktır. Ayrıca Süryani Katoliklerin Osmanlı Devleti’nde gayrimüslimlerin idari sistemi içerisindeki durumlarının resmi belgelerden hareketle anlaşılmasını kolaylaştırmaktır. Osmanlı, gayrimüslimleri “fetihten önceki durumun korunması geleneği” ile idare etmiştir. Süryani Kadimler arasında
etkili şekilde Katolikleşme Osmanlı hakimiyeti altında iken gerçekleşmiştir. Osmanlı fetihten önceki durumu korumuş ve Katolikleşenleri Süryani Kadimlerden ayrılmamış kabul etmiştir. Bu nedenle 1831’e kadar Süryani Katolikler yine Süryani Kadim Patrikliği’ne bağlı kalmıştır. Kadim Süryaniler ise Kudüs merkezli hiyerarşide 1517’den beri, Mardin merkezli hiyerarşide ise 1783’ten beri Ermeni Patrikliği’ne tabi olmuşlardır. Böylece Katolik Süryanilerin de Ermeni Patrikliği’ne bağlı olması söz konusudur. Katolik hiyerarşiyi Sultan Mahmut 1830’da kabul etmiştir. İlk Katolik lider rahip Andon Nurican seçilmiştir. Roma, onu İstanbul başpiskoposu olarak onaylamıştır. Ancak hükümet, Osmanlı uyruklu olmadığı için kabul etmemiştir. Yerine Hagop Çukuryan seçilmiş ve 5 Ocak 1831’de ferman verilmiştir. Osmanlı hükümeti patrik unvanını ilk olarak 1835’te kabul etmiştir. Katolik Ermeni Hiyerarşisine diğer Katolik milletler (Süryani Katolik, Keldani, Maruni, Melkit, Bulgar Katolik) de bağlanmıştır. Süryani Katolik Patrikliği’nin bu hiyerarşiye bağlılığı Osmanlı’nın son dönemine kadar devam etmiştir. Ayrıca Süryani Katolikler, gayrimüslimlere yer verilen 2. Salnameden sonuncusuna kadar 48 sayıda kaydedilmişlerdir. |