ERMENİ KİLİSESİ NİN BİR RİTÜELİ OLARAK SİVİL CENAZE MERASİMLERİ
Makale
Canan Seyfeli, Prof. Dr.
ERMENİ KİLİSESİ NİN BİR RİTÜELİ OLARAK SİVİL CENAZE MERASİMLERİ
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
Dinler Tarihi
Ermeni Kilisesi
2014
s. 30
ss. 101-134
Hıristiyanlık, Ermeni Kilisesi, Defin Ritüeli, Sivil Cenaze Töreni, İstanbul
Pdf
Makalenin konusu Ermeni Kilisesi’nde siviller için cenaze ritüelidir. Cenaze ritüeli, İstanbul Ermeni Patrikliğinin uygulamasından örneklerle ele alınmıştır. Cenaze ritüelinin etrafında şekillenmiş geniş ve zengin halk uygulamaları araştırmanın dışında yer almaktadır. Ayrıca, Kilise’nin yedisi, kırkı ve senesi gibi ölümle ilgili diğer ritüel uygulamaları da makalenin boyutuna sığmayacak niteliktedir. Ancak cenaze ritüeli, Ermeni Kilisesi’nin ölüm ve ölüm sonrasına dair temel anlayışını ortaya koymada yeterlidir. Ermeni Kilisesi’nde cenaze ritüeline dair araştırmalar yok denecek kadar azdır. Makalede kaynak sıkıntısı, İstanbul’da yapılan gözlemler ve mülakatlarla önemli oranda giderilmiştir. Hıristiyan cenaze ritüellerini şekillendiren temel öğretiler diriliş ve kurtuluştur. Diriliş herkes içindir, ancak kurtuluş imanla ölenler içindir. İsa Mesih’in yeryüzü kilisesinde uyuyanlar Göksel Kilise’ye sevinçle uğurlanırlar. Bu nedenle Ermeni Kilisesi’nde cenaze ritüeline uğurlama (huğargavorut’yun) ismi verilmiştir. Ermeni Kilise ayin kitaplarında (maştots) yer verilen defin ritüeli üç safhadan oluşur. Bu safhalar sırasıyla ev düzeni (tan kargn), kilise düzeni (karg yegeğetsioy) ve mezarlık düzeni (gerezmani kargn) şeklinde isimlendirilir. Bir de mezarlık dönüşü teselli ayini vardır. İstanbul’da ev töreni mezarlık dönüşü teselli ayininde icra edilen bir törene dönüşmüştür. Bunun yerine cenaze evden veya morgtan alınırken papaz duayla cenaze alayına liderlik etmektedir. Konu, sırasıyla Ermeni Kilisesi’nde ölüm algısı, cenaze töreniyle ilgili terimler, cenaze ritüelinin tarihçesi, sivil cenaze ritüeli ve cenaze töreninin anlamı üzerinde durularak ele alınmıştır.
Listeye Dön