|
|
Yüksek Lisans Tezi
|
|
|
Mehmet Yavaş
|
|
|
Kurmanci Kürtçesinde ergatif (Özeçişlilik) Nûra Gelban tefsiri örneği
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dicle Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Hayreddin Kızıl, Prof. Dr.
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
Dinler Tarihi (Genel)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2019
|
|
|
|
|
|
|
|
|
123
|
|
|
Kürtçe, Kurmanci, Ergatif, Akuzatif, Geçişli Fiil, Geçmiş Zaman, Şoşiki, Kürtçe Tefsir
|
|
|
|
|
|
Bu çalışmanın konusu Kurmanci Kürtçesindeki ergatif yapısıdır. Ergativite (özegeçişlilik) 20.yüzyılın başından itibaren dilbilimde yerini almış ve o günden itibaren hala tartışıla gelmiş bir konudur. Dixon (1994) dünyadaki dillerin yaklaşık dörtte birinin ergatif olduğunu ve ergatifiği geçişsiz cümlenin öznesinin geçişli cümlenin nesnesiyle aynı şekilde hareket ettiği ve her ikisinin geçişli cümlenin öznesinden farklı hareket ettiği dilbilgisi olgusu olarak tanımlar. Kurmanci Kürtçesi de geçmiş zaman geçişli cümlelerinde bu yapı ortaya çıktığından ergatif bir dildir. Ancak şimdiki ve geçmiş zamanlı cümleler ile tüm geçişsiz cümlelerde akuzatif bir dizge sergiler. Bu ikili dizgeden dolayı Kurmanci Kürtçesi yarı ergatif bir olarak kabul edilir. Bu çalışmanın amacı, yazılı bir eserde ergatif dizgesinin kullanımını ve işe yararlılığını tespit etmek ve örnekler ışığında tahlil ederek sunmaktır. Bu amaçla Kurmanci Kürtçesiyle yazılmış bir tefsir kitabından çıkarılan örnek cümleler üç grupta sınıflandırıldı. Her birinin analizi, yorumu ve değerlendirilmesi yapılarak bu dildeki ergatif yapısının kuralları ve özellikleri belirtilmiş ve konunun bazı istisnaları durumları ortaya konulmuştur. Araştırma konusu edinilen eserde ergatif yapısının önemli bir yer tuttuğu ve oldukça kullanışlı olduğu ancak göze çarpan bazı hatalı kullanımlara rağmen yazar tarafından ustalıkla kullanıldığı tespit edildi. Son olarak, Kürtçe dil bilgisi kitaplarında bahsedilen ergatif dizgesinin kural, kaide ve özelliklerin oldukça genel ve eksik olduğundan dolayı bu konuda karşıla bazı sorunları çözmede yeterli olmadığı görülmüştür.
|