Dinsel ve Mitolojik Bir Sembol Olarak Yılan

Makale
Necati Sümer, Doç. Dr.
Dinsel ve Mitolojik Bir Sembol Olarak Yılan
The Journal of Academic Social Science Studies
Dinler Tarihi
Din Fenomenolojisi
2016
c. 2, sy. 43
ss. 275-288
Yılan, Ölümcül, Ölümsüzlük, Kötücül, İyileştirici
Pdf

Yılan sürüngen, pullu ve bacaksız bir hayvandır. O, hem korkutucu hem de gösterişli olmasından dolayı birçok toplumda gizemli bir varlık olarak imlenmiştir. Bu farklı özellikleriyle yılan, hemen hemen bütün toplumların mitosuna veya inancına konu olmayı başarmıştır. Bazı toplumlarda iyileştirici ve koruyucu olarak görülen yılan bazı toplumlarda ise ölümcül olabilecek kadar tehlikeli bir hayvan olarak değerlendirilmiştir. Bir toplumda mucize şeklinde nitelendirilen yılan başka bir toplumda çift yönlü işleviyle baskın bir sembol olabilmiştir. Böylesi farklı özelliklere sahip olan yılan, bu çalışmada belli başlı coğrafi bölgeler ve semitik dinler ayrımına göre ele alınmıştır. Buna göre yılan, Mezopotamya, Anadolu ve Mısır kültüründe tanrı, tanrıça ve hükümdarlarla ilişkilendirilmiştir. Antik Yunan’da sağlıkla özdeşleştirilen yılan, Orta ve Güney Amerika kültüründe dünyanın yaratılışında rol almıştır. Asya toplumlarında astrolojinin önemli bir ögesi olan yılan; Çingene, İskandinav ve Kelt kültüründe kurnaz ve çift başlı bir yaratık olarak tasvir edilmiştir. Anadolu kültüründe ise o, bereketli ve iyiliksever bir canlı olarak ön plana çıkmıştır. Kurnaz, sinsi ve hain; akıllı, koruyucu ve kutsal yılanın genellikle birçok toplumda en belirgin özellikleri olmuştur. Ayrıca kabuk değiştirerek yenilenen yılan, bu özelliğiyle ölümsüzlüğü imgelerken kötü ve sinsi olmasıyla da insana ölümü hatırlatan bir varlık olmuştur. Bazı toplumlar ise yılana tanrısallık atfetmiştir. Böylece yılan etrafında oluşturulan mitolojik ve dinsel kültür geçmişten günümüze; bilimden sanata ve mitostan inanca kadar birçok farklı düzlemde kendini göstermiştir