Yuhanna ed-Dımeşki'nin eserlerinde İslam ve müslümanlar

Yüksek Lisans Tezi
Recep Aydoğmuş
Yuhanna ed-Dımeşki'nin eserlerinde İslam ve müslümanlar
İstanbul Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Şinasi Gündüz, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
2019
159 s.
Pdf
Bu tezde Hıristiyan bir teolog ve kilise babası olan Yuhanna ed-Dımeşkî'nin İslam ve Müslümanlar hakkındaki görüşleri incelenecektir. Emevîlerin başkenti Şam'da yaşayan Yuhanna, Emevî idaresinde görev almış daha sonra görevini bırakıp manastıra çekilmiştir. Manastırda çoğunluğu Hıristiyan teolojisi ile ilgili olmak üzere pek çok eser kaleme almıştır. Onun yazılarından bir kısmı İslam'a dair bazı hususları ihtiva etmektedir. O İslam'a eleştirel gözle yaklaşmış, Müslümanlar ve Hz. Muhammed hakkında bazı iddialar öne sürmüştür. Yuhanna, "İsmaîlîlerin Sapıklığı" başlıklı eserinde temel olarak iki şey üzerinde durmaktadır. Bunlardan biri İslam'ın sapkın bir gelenek olduğu, Hz. Muhammed'in yalancı, sahtekâr ve sapkın olduğu dolayısıyla peygamber olmadığı, Müslümanların Deccal'in (Antichrist) öncüleri ve insanları yoldan çıkaran kimseler olduğu hususlarıdır. Onun eserinde yapmaya çalıştığı bir diğer şey ise İslam'ın Hıristiyanlık ve Hz. İsa hakkındaki bilgilerini ele almak ve Müslümanların bu konulardaki yanlış bilgisini ortaya koyup, Hıristiyanlığı savunmaktır. Bunu yaparken zaman zaman Kur'an'dan alıntılar da yapmakta ve özellikle Hıristiyanlıkla bağlantılı olan ayetlerden iktibasta bulunmaktadır. Yuhanna, İslam öncesi Arap inançları, Arapların kökeni ve Müslümanlar arasındaki bazı pratiklere de değinmektedir. Ticaret ve evlilikte şahitlik, çok eşlilik, erkek ve kadınların sünneti gibi bazı uygulamalara değinen Yuhanna, İslam'ı eleştirmekten geri durmamaktadır. O bu pratikleri zikrederken bilgi vermekten çok Müslümanları eleştirmek istemektedir. İslam'ın kadına değer vermediği algısını yerleştirmek isterken hem Müslümanlar hem de Hz. Muhammed için şehvetperest bir imaj çizmeye çalışmaktadır. Bunu yaparken Kur'an'dan referanslar vermektedir.