Lutherci protestan teolojide kadının yeri ve reform sürecindeki rolü

Yüksek Lisans Tezi
Huriye Abaydın
Lutherci protestan teolojide kadının yeri ve reform sürecindeki rolü
İstanbul Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Şinasi Gündüz, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
2017
166 s.
16. century ; Din felsefesi = Religious philosophy ; Felsefe = Philosophy ; Kadınlar = Women ; Luther, Martin = Luther, Martin ; Protestanlık = Protestantism ; Yenileşmeler = Reformations ; Yenilik hareketleri = Reform movements ; İlahiyat = Theology
Pdf
Bu çalışmada, XVI. yüzyılda Alman topraklarında ortaya çıkan Lutheran Reformu kapsamında dönemin önde gelen kadınlarının sosyal ve dinsel konumları açısından değişen şartları ele alınacak ve Martin Luther'in, kadınların konumuyla ilgili ne gibi değişiklikler getirdiği üzerinde durulacaktır. Reform hareketi bağlamında, Katolisizm'i birçok açıdan eleştiren Luther, kiliseyi kadına bakışı hususunda da eleştirmekten geri durmamıştır. Ortaçağ Katolik Kilisesi'nin kadın için en uygun ve günahtan ari gördüğü manastır hayatı hakkında ağır tenkitlerde bulunmuş ve kadın-erkek herkes için manastır hayatını Tanrı Sözü'ne karşı isyankâr bir tutum olarak değerlendirmiştir. Bu noktada kadınların manastırlara kapatılmasını değil, onların Tanrı'nın da emrettiği şekilde anne ve eş olarak hayatlarını sürdürmeleri gerektiğini söylemiştir. Katolik Kilisesi'ne karşı getirdiği bir diğer önemli eleştiri ise "Tüm inananların din adamı olabilmesi" ilkesidir. Her ne kadar teoride, bu ilkeyi temellendirirken kadın-erkek ayrımı gözetmediği dikkat çekse de pratikte bu ifadenin erkekler için söylendiği görülmektedir. Fakat buna rağmen Luther dönemi ve sonrası da dahil olmak üzere birçok kadın bu ilkenin kendilerine tanıdığı hakla, dinsel anlamda da varlık göstermeye gayret etmiş ve bunun sonucunda da yaşadıkları topraklar üzerinde Protestan öğretiyi sabit kılmak için mücadele vermişlerdir. Bu etkin mücadelelerinde Luther'in onlara karşı herhangi bir eleştirisi bulunmadığı, aksine sergiledikleri yürekli tavırlarından dolayı yeri geldiğinde tebrik ettiği görülmektedir. Tüm bunlara rağmen günümüz Lutheran kilisesi de dâhil olmak üzere neredeyse her dönemde kadının yeri meselesi konu edinildiğinde, yaşadıkları sosyal ve siyasal şartlardan ayrı düşünülmemeleri son derece önemlidir. Anahtar Kelimeler: Martin Luther, Lutheranizm, Kadın, Katolisizm, Ortaçağ, Katharina von Bora, Reform.