Kadiyani geleneğinin iki temel akımı olarak rebva cemaati ve lahori cemaati: Karşılaştırmalı bir analiz

Yüksek Lisans Tezi
Muhammad Usman Alı
Kadiyani geleneğinin iki temel akımı olarak rebva cemaati ve lahori cemaati: Karşılaştırmalı bir analiz
İstanbul Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü
Hakan Olgun, Prof. Dr.
Dinler Tarihi
2016
148 s.
Pdf
Bu çalışmada Hint alt kıtasında ortaya çıkan Kâdıyânîlik hareketinin tarihsel gelişimi, teolojik öğretileri ve hareketin Müslüman dünyadaki yansımaları; bölgenin sosyal-siyasi ve dini atmosferinin hareket üzerindeki etkileri incelenecektir. Hint alt kıtasının tarihi farklı dinler ve kültürlerle doludur. Coğrafya Müslümanların sekiz yüzyıllık döneminde çeşitli Müslüman devletlere sahne olmuş ve fikri farklılıkların merkezi haline gelmiştir. Bununla birlikte İngiliz sömürgesi olduğu dönemde hem Hıristiyan misyonerlik faaliyetlerinin etkisi hem de dönemin pek çok yönden yerel halk için ağır şartlar taşıması farklı din mensuplarını mesih beklentisine itmiştir. Benzeri bir beklenti de Mirza Gulam Ahmed'in Kâdıyânîlik hareketi etrafında toplanan Müslümanlar arasında gerçekleşmiştir. İslami reform adıyla ortaya çıkan Kâdıyânîlik, teolojik öğretilerinden ötürü Hint alt kıtasındaki Müslüman âlimler tarafından İslam dışı olarak nitelendirilmiştir. Kâdıyânîliğin temel öğretileri, henüz Mirza Gulam Ahmed hayatta iken değişim geçirmiş ve taraftarlarınca farklı algılanmıştır. Ancak onun ölümünden sonra bu farklılık hareketin Rebva ve Lahorî grupları olarak ikiye bölünmesine neden olmuş; ve günümüze kadar Kâdıyânîlik iki ayrı koldan ulaşmıştır. Bu gruplardan Rebva, Mirza Gulam Ahmed'in soyu tarafından devam ettirildiği için daha popüler bir kimliğe sahip olsa da, Lahorîler, Rebva grubundan çok daha fazla eğitimli ve etkili kişilerden oluşan bir yapıdadır. Bu çalışmada, İngiltere ve Almanya merkezli ana akım Kâdıyânîlik iddiasında bulunan Rebva Grubu ile bu gruptan teolojik sebeplerden ötürü ayrılan Lahorî grubu, onların örgütsel yapılarının karşılaştırmalı bir analiz eşliğinde incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Kâdıyânîlik, Ahmediyye, Mirza Gulam Ahmed, Modern Dini Hareketler