|
|
Makale
|
|
|
Mehmet Emin Sular, Doç. Dr.
|
|
|
ZERDÜŞTÎLİK ve YEZİDİLİK BAĞLAMINDA KÜRTLERİN İNANÇLARININ KÖKENİ PROBLEMİ
|
|
|
Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
İran Dinleri (Genel)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2020
|
|
|
C. 12, s. 4
|
|
|
ss. 1458–1475
|
|
|
|
|
|
Medler, Zerdüştîlik, Yezidilik, Ehl-i Hak
|
|
|
|
|
|
M. Ö. 2000’li yıllardan itibaren Sümer ve Asur kaynakları Kürt ismine yakın halkların varlığını haber vermektedir. Kökenleri Ârilere dayanan Kürtler, İslam’ı kabule kadar ataları Ârilerden aldıkları geleneksel inançlarına bağlı kalmışlardır. Buna rağmen 20. yüzyılın başından itibaren bir kısım milliyetçi Kürt aydını, Medlerin (M.Ö. 728-550) Kürtlerin atası, Zerdüşt’ün Med/Kürt, İslam’dan önce Kürtlerin Zerdüştî olduğunu, senkretik bir inanç olan Yezidiliğin Zerdüştîliğe dayandığını iddia etmiştir. Milliyetçiliğe bağlı olarak gelişen bu iddiaların merkezinde, oluşturulmak istenen yeni Kürt ulus kimliği için şanlı bir tarih ve kadîm din yaratmak vardır. Söz konusu iddiaların ispatı için bazı yazılı ve arkeolojik deliller ileri sürülmüştür. Bu düşünce zamanla toplumun okur-yazar belli kesimi tarafından da kabul görmüştür. Çalışmamızda söz konusu iddialar ele alınmış ve ileri sürülen deliller incelenmiştir. Sonuç olarak Zerdüştîliğin daha çok Perslere/Farslara ait bir din olduğu, Kürtler ile Medlerin Ârilerin farklı kollarından oldukları, Zerdüşt’ün Med döneminde yaşamadığı ve Kürtlerin İslam’ı kabule kadar Ârilerden getirdikleri politeist ve tabiat olaylarını kutsal gören geleneksel inançlarına bağlı kaldıkları görülmüştür. İleri sürülen delillerin bir kısmının gerçeği yansıtmadığı, bir kısmının da söz konusu iddiaları ispat etmede yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Yezidiliğin de Zerdüştîliğe dayanmadığı ortaya çıkmıştır. Konuyla ilgili Kuzey Irak’ta alan araştırması yapılmış ayrıca Türkçe, İngilizce ve Arapça yazılı kaynaklardan ve görsel materyallerden faydalanılmıştır.
|