|
|
Makale
|
|
|
Aliya Mutallımova, Dr.Öğr.Üyesi
|
|
|
MUHLİSE BUBİ-TATAR HALKININ AYDINI (İLK MÜSLİME KADI)
|
|
|
İdil Ural Araştırmaları Dergisi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
İslam
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2022
|
|
|
c. 4, sy. 1
|
|
|
ss. 79-96
|
|
|
|
|
|
Muhlise Bubi, Kadının Toplumdaki Yeri, Tarihin Seyrinde Kişiliğin Rolü, Eğitim Faaliyetleri, Medreseler.
|
|
|
|
|
|
Bu makale Tatar halkının aydını Muhlise Bubi’nin hayatına ve zor kaderine adanmıştır. Muhlise Bubi, 21 Şubat 1869 İj-Bubi köyünde, Molla ailesinde altıncı çocuk olarak dünyaya gelmiştir. İlk eğitimini annesinden almış daha sonra babasından tahsil görmüştür. Başarısız özel hayatından sonra Muhlise Bubi tüm hayatını kadınların eğitimi için harcamıştır. Onun kadınların eğitimiyle ilgili verdiği mücadelenin ana fikri, kadınlara eğitim hayatında yol göstermek, haklarını korumak ve sonuç itibariyle modern toplumun gelişimi sağlamak olmuştur. 1908’de Muhlise Bubi, Sarapul Konseyi’nden ilk Tatar okulunun öğretmen-muallimesi unvanını almıştır. Kadınların cahil kaldığı millet, yarı felçli bir insanla kıyaslanabilir düşüncesinden yola çıkarak Muhlise’nin ağabeyleri ona tamamen kadın medresesinin idaresini devretmişlerdir. Böylece Rusya’da ilk kadın öğretmenler semineri ortaya çıkmıştır. Bu medresede verilen sertifikalar Tatar öğretmenleri için tüm idari organlar tarafından tanınan tek resmi belge olmuştur. 1913'te Gabdrakhman Akhmerov'un daveti üzerine Muhlise Bubi Troitsk şehrine taşınmış ve orada ilkokulda kız öğrencilere ders vermeye başlamıştır. Daha sonra Auşev tüccarlarını bir kadın medresesi açılması konusunda ikna etmiş ve 1914’te İj-Bubi medresesine benzer bir kadın medresesi açılmıştır. 1917 Şubat devriminden sonra Muhlise Bubi’nin hayatı aniden değişmiştir. Tarihte ilk kez Rusya Müslümanlar Kongresinde Muhlise Bubi bir “Müslime Kadın Kadı” olarak seçilmiştir. Yirmi sene kadılık yapan Muhlise Bubi 1937’de Milliyetçilik ve devlet karşıtı suçlamalarıyla Sovyet cezaevinde şehit edilmiştir.
|