Türkiye'de Geleneksel Türk Dini Konusunda Yapılan Çalışmalar

Bildiri
Durmuş Arık, Prof. Dr.
Türkiye'de Geleneksel Türk Dini Konusunda Yapılan Çalışmalar
Türkiye'de Dinler Tarihi (Dünü, Bugünü, Geleceği)
Dinler Tarihi
Geleneksel Türk Dini
2010
ss. 464-477
Türk cumhuriyetleri, Türklerde Din, Şamanizm, Altay ve Yakut şamanlığı
Pdf
Geleneksel Türk dini konusunda geçmişten bugüne çoğu zaman yabancı araştırmacıların çalışmalarına, onların tahlil ve değerlendirmelerine
itibar edilmiştir. Dolayısıyla bu konuda bazı yanlış bilgi ve değerlendirmeler
karışıklığa ve kargaşaya yol açmıştır. Ancak son yıllarda, malzeme eksikliğine
rağmen, mevcut malzemeler ışığında Türklerin din tarihi konusunda daha
sağlıklı ve isabetli değerlendirmeler ortaya konulmaya başlanmıştır. Bu bağ- .
lamda İbrahim Kafesoğlu, Osman Turan ve Çin kaynaklarına vukufiyetiyle
bilinen Bahaeddin Ögel, İlahiyat kökenli Ahmet Yaşar Ocak, Bahaeddin
Yediyıldız gibi tarihçilerin katkılan önemlidir. Ayrıca Geleneksel Türk Dini
hakkında Hikmet Tanyu'nun öncülüğündeki dinler tarihçilerin ulaştıkları
neticeler ve yaptıkları değerlendirmeler de dikkate değerdir. Bununla birlikte
hala aydınlatılması, yeni ve özgün kaynaklara dayalı derinlikli araştırmaları
gerektiren hususlar vardır. Türklerin en eski özgün dinlerinin Şamanizm
olduğu konusundaki eski tez ile buna tepki olarak gelişen, İslam öncesinde Türklerin tek Tanrılı bir eline mensup bulundukları şeklindeki tezin gözden
geçirilerek disiplinler arası işbirliği ile ciddi tatmin edici sonuçlara ulaşacak
çalışmaların yapılmasına ihtiyaç vardır. Bu bağlamda günümüz şartlarında
Türk cumhuriyetlerindeki dil, tarih, arkeoloji, etnografya, halkbilim çalışan
bilim adamları ile ortak çalışmalar yapılabilir. Özellikle Türkiye'de Türk
Tarih Kurumu ya da benzer bir kurum Türklerin dini tarihinin incelenmesi
konusunda, yeni belge, bilgi ve bulguların değerlendirilmesine katkı sağlayacak altyapı hizmetlerini oluşturabilir.