Yayın Türü	Makale
Öğretim Elemanı	Fuat Aydın, Prof. Dr.
Yayın Adı	Buda'nın Diğer Dinlere Bakışı
Editoryal Kitap veya Ansiklopedi	Dîvan
Anabilim Dalı	Dinler Tarihi
Temel Alan	Hint Dinleri
Yıl	2004
Cilt ve Sayı	IX/16
Sayfa Aralığı	107-138
Etiketler	Budizm, Brahmanizm, dinî-felsefî gruplar
Pdf Bağlantısı	Pdf
Özet	Budizm, Brahmanizm’in mutlak anlamda hâkim olmadığı bir ortamda, onun uyguladığı kurtuluş yoluna alternatif olarak ortaya çıkan bireysel kurtuluş hareketlerinden biridir. Mitolojiyle göre Buda başlangıçta, bu yolu kimseye anlatmayı düşünmemesine rağmen, sonradan Tanrı Brahma’nın müdahalesiyle, bulduğu kurtuluş yolunu insanlara ulaştırır ve zamanla etrafında bir cemaat teşekkül eder. Kendi bulduğu yola bakışı, muhtemelen kendisi gibi gezgin münzevîlerle olan ilişkilerinin sonucunda, zamanla bir netlik kazanmıştır. Tebliğinin başlangıç safhalarında; başkalarında iyi şeyler görüp, onların da iyi şeyler yapmaya götürebileceklerini kabul ederek, çoğulcu bir tavır sergiler görünmektedir. Ancak zamanla şâkirt ve hâmî kazanma rekabetinin ve başkalarının Buda’nın bulduğu yolun yanlış olduğuna yönelik eleştirilerinin bir sonucu olarak başka dinî-felsefî gruplara karşı tavrı değişmeye başlamıştır. Önce, kendisine şâkirt olmak isteyenlerin evvelki bağlarını koparmalarını isteyerek, kendisini var olanlardan daha iyi, en iyi ve en üstün şeklinde bir takdime; daha sonra ise, mevcut dinî-felsefî okulları doğru-yanlış olarak ikiye ayırarak kurtuluşa götüren tek doğru yolun kendi bulduğu yol olduğunu ciddi bir şekilde savunmaya başladığını gösteren ifadeler bulunmaktadır. Hatta, diğerleri karşısında kendi dhammasının doğruluğu o kadar açıktır ki, onu görmemeyi bir aptallık sayar ve onu kabul etmeyen kişiyi insandan aşağı bir varlık olarak nitelendirir.