|
|
Doktora Tezi
|
|
|
Mehmet Alıcı, Prof. Dr.
|
|
|
Mecusi geleneğinde tektanrıcılık ve düalizm ilişkisi
|
|
|
|
|
|
İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Şinasi Gündüz, Prof. Dr.
|
|
|
Dinler Tarihi
|
|
|
İran Dinleri (Genel)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2011
|
|
|
|
|
|
|
|
|
320 s.
|
|
|
Avesta, Dualizm, Tanrı, Tanrı anlayışı, Tektanrıcılık, Zerdüştilik,
|
|
|
|
|
|
Bu çalışma Mecusi geleneğinde tektanrıcılık ve düalizm ilişkisini ortaya çıkışından günümüze kadarki tarihsel süreç içerisinde incelemeyi hedef edinir. Bu bağlamda Mecusilik üç temel teolojik süreç çerçevesinde ele alınmaktadır. Bu bağlamda birinci teolojik süreçte Mecusiliğin kurucusu addedilen Zerdüşt'ün kendisine atfedilen Gatha metninde tanrı Ahura Mazda çerçevesinde ortaya koyduğu tanrı tasavvuru incelenmektedir. Burada Zerdüşt'ün anahtar kavram olarak belirlediği tanrı Ahura Mazda ve onunla ilişkilendirilen diğer ilahi figürlerin ilişkisi esas alınmaktadır.Zerdüşt sonrası Mecusi teolojisinin şekillendiği Avesta metinleri ikinci teolojik süreci ihtiva etmektedir. Bu dönem Zerdüşt'ten önceki İran'ın tanrı tasavvurlarının yeniden kutsal metne yani Avesta'ya dahil edilme sürecini yansıtmaktadır. Dolayısıyla Avesta edebiyatı Zerdüşt sonrası dönüşen bir teolojiyi sunmaktadır. Bu noktada başta Ahura Mazda kavramı olmak üzere, Zerdüşt'ün Gatha'da ortaya koyduğu mefhumların değiştiği görülmektedir.Sasaniler döneminde Avesta'nın anlaşılması ve yorumlanması bağlamında gerçekleştirilen yorum/Zend faaliyeti üçüncü teolojik süreci oluşturmaktadır. Pehlevi Metinler olarak bilinen bu yorum edebiyatı Avesta ilahiyatındaki ilahi unsurları yeniden tasnife tuttuğu ve Mecusi teolojisinde düalist bakış açısının hakim kılmaya çalıştığı anlaşılmaktadır.Bu çalışmanın son bölümünde de Mecusi kutsal metin literatürünün araştırıcılar tarafından XIX. ve XX. yüzyılda ortaya çıkarılması aktarılmaktadır. Bu dönemde Mecusilerin kendi tanrı tasavvurları konusunda tek tanrıcı ve düalist yaklaşımları benimsediği görülmektedir. Bu bağlamda modern Mecusilerin kendi dini geleneklerinin sunduğu tanrı tasavvuru ve ahlak hakkındaki birbirinden farklı görüşleri incelenmektedir.
|